Hakediş Pursantajı

Pursantaj, kelime anlamı olarak “oran” veya “yüzde” anlamına gelmekte olup türkçe bir kelime değildir.

Hakediş pursantajı ise; bütün iş kalemlerinin, teker teker, toplam iş içerisindeki oranlarının belirlenerek, sonrasında yapılan imalatların toplam iş içerisindeki yüzdelik değerinin bulunmasını, haliyle toplam iş bedelinin içerisinden, yapılan imalatların bedelinin hesaplanmasında veya yaklaşık maliyet olarak ödenmesinde kullanılan genelde excel ile oluşturulmuş bir cetveldir.

Genelde kamu kurumlarında anahtar teslim ihalelerde basit ödeme şekli olarak kullanılır. Her hakediş dönemi yapılan imalatların yüzdesel oranları pursantaja girilerek yaklaşık hakediş ödemesi yapılır.  Örnek verecek olursak;

İhale Bedeli: 100.000.000 tl. olan ve 100 adet Blok, 1 adet Camii’den oluşan bir işten bahsedelim.

İşi alan yükleniciye hakediş yaparken kullanılmak üzere sözleşme içerisinde bir pursantaj tablosu verilir. Bu tablodaki iş kalemleri ve bu iş kalemlerinin yüzdelerine göre excel ile pursantaj tablosu son haline getirilir. İlk olarak ana pursantaj tablosunu görelim:

Yukarıda gördüğünüz gibi toplam ihale bedelinin %85,19’u konutları, %2,98’i camii’yi, %6,82’si altyapı ve çevre düzenlemesi işlerini ve geri kalan %5’i ise müteferrik işleri kapsamaktadır. Bunlar idarenin belirlediği sözleşme içerisinde yer alan pursantaj değerleridir.

Daha sonra ana pursantaj, iş grupları pursantajı olarak kendi içerisinde ayrılır.

Yukarıda gördüğünüz gibi pursantajın bu kısmında ise blokların tipi, kat sayısı, konut sayısı vs. dikkate alınarak, her bir grubun toplam inşaat, elektrik ve mekanik yüzdeleri yer almaktadır. (Yukarıda örnek olması için pursantajın sadece bir kısmı alınmıştır.)

Sonrasında ise  iş grupları kendi içerisinde pursantajlara ayrılır. Altyapı, Camii, Müteferrik İşler, Konutlar kendi içerisinde pursantajlara ayrılır. Örneğin; konutlar için konuşursak; konutların inşaat, elektrik ve mekanik imalatları kalem kalem oranlanır ve pursantajda yer alır. Aşağıda bu pursantajların bir kısmını görebilirsiniz.

Örneğin; Müteferrik İşler içerisinde bulunan “Temizlik işleri”, “Geçici kabul tamamlandıktan sonra” ve As-built çizimleri ile bakım ve işletme talimatlarının hazırlanması” işlerinin tamamlandığını varsayalım. Eğer müteferrik işlerin tamamı bitseydi (bütün alt kalemleri), müteferrik işler bütün işin %5’i olduğundan 5.000.000 tl. hakediş ödemesi yapılacaktı. Ancak bahsettiğimiz ilk 3 kalemin bittiğini varsaydığımızdan; müteferrik işlerin %2+%50+%8=%60’lık kısmı bitmiş olur. Yani toplam işin %5’inin %60’ı tamamlanmış oluyor. Bu da 5.000.000tl.*60/100=3.000.000 tl’ye denk gelir.

Yukarıda da görüldüğü gibi konutlar kısmını ele alırsak; konutlar kısmının toplam işe göre pursantajı %85,19’dur. İlk baştaki (1-2-3-4-5-6-7)  no’lu bloklar bu %85,19’un, %6,29’luk kısmını kapsar. Bu %6,29’luk kısmın ise %76,05’i bu blokların inşaat kısmını kapsar. Bu %76,05’lik kısmın ise %3,24’ü “Kazı Dolgu Yalıtım Drenaj vs. İşler”i, bu %3,24’lük kısmın ise %25,15’i “Kazı (Hafriyat, nakliye, döküm saha bedeli dahil)’i kapsar. En sona ise hakediş yapılırken bu işlerin yüzde kaçının yapıldığını girmek kalıyor. Örneğin işin %50’si bitti ise “50” değeri girilir ve rakam otomatik olarak ortaya çıkar. (Yazının en sonunda verilen örnek pursantaj tablosunu incelerseniz bu 7 bloğun kendi içerisinde, her blok için ayrı ayrı sütunların olduğunu da göreceksinizdir. Yani her bir blokta her bir iş kalemi ile ilgili yapılan imalatın oranını girebilmeniz için ayrı ayrı sütunlar mevcut.)

Yani; pursantaj hesapları bu yüzdelere göre yapıldıktan sonra elle işin yüzde kaçının yapıldığı girilir. Örneğin; “Kazı (Hafriyat, nakliye, döküm saha bedeli dahil)” kısmı tamamlandıysa “100” olarak girilir ve bu işin toplam işe oranı ile beraber bu işten ne kadar hakediş ödemesi olacağı otomatik olarak hesaplanmış olur.

Yukarıda bahsettiğimiz pursantaj örneği çeşitlendirilebilir.

Bir iş yaptırdığımız kimseye kesin hesap öncesi, yaklaşık ödemeler yapmak için benzer pursantaj tabloları hazırlanıp kullanılabilir. Burada toplam bedeli belirli olan bir işin, idarenin belirlediği oranlara göre, yapılan iş miktarlarını oranlayarak yüklenicinin kolay şekilde hakediş ödemesinin yapılması sağlanır.

İhalede belirtilmeyen ve yüklenicinin uhdesinde olmayan ancak yüklenici tarafından yapılmış ekstra işler için veya ihalede belirtilen ancak eksilmiş ve yüklenici tarafından yapılmamış işler için mukayeseli kesin hesap yapılır.

Örnek pursantaj tablosu için tıklayın..(İndirdikten sonra biraz kurcalarsanız daha iyi hakim olacaksınızdır. İçerisinde yer alan ceza tablosu, fiyat farkı hesabı gibi konulara isteğe bağlı olarak daha sonra farklı bir yazımızda veya bu yazının içerisinde ek olarak yer vereceğiz.)